Krótka historia segregacji odpadów.
Skupiska ludzkie od zarania dziejów wytwarzają odpady. Ich negatywny wpływ, pomimo ich biodegradacji, w tym szczególnie na studnie oraz wody gruntowe był już zauważony tysiące lat przed nasza erą. Z negatywnym wpływem odpadów starali się walczyć starożytni Majowie organizując cykliczne święta zbierania i palenia odpadów.
Pierwszy znany system gospodarki ściekowej znajduje się na terenie dzisiejszej Syrii w El Kowm. Mezopotamskie osiedle położona na obszarze tak zwanego Żyznego Półksiężyca badania archeologiczne znajdują dowody na to, że gospodarka ściekowa zaczęła się na tym obszarze około 6500 roku p.n.e. Omawiany teren znajduje się około 120 km na północny wschód od starożytnego miasta Palmyra. Teren El Kowm miał rozległą sieć wodnokanalizacyjną połączona z systemem odprowadzania deszczówki oraz drenowania terenów podmokłych. System ten był wyposażony w osadniki i komory filtracyjne umożliwiające bezproblemowy przepływ cieczy oraz ich oczyszczanie z substancji stałych i półpłynnych. Oprócz systemów komunalnej gospodarki wodnej w Syrii znajdują się również dowody na istnienie systemów gospodarowania rożnymi odpadami półstałymi i stałymi.
Starożytne Cesarstwo Rzymskie stosowało wyrafinowane systemy akweduktów i usuwania odpadów w całym swoim imperium. Wykorzystując Cloaca Maxima (system kanalizacji), inżynierowie starożytnego Rzymu stworzyli rozległą sieć kanałów kanalizacyjnych. Ścieki z Cloaca Maxima wpadały do rzeki Tybr płynącej przez miasto Rzym. Z czasem spowodowało to jego ogromne zanieczyszczenie i uniemożliwiło używanie wody z Tybru do celów spożywczych. Zapotrzebowanie na świeżą wodę zaowocowało rozwojem technologii akweduktów doprowadzających świeżą wodę do rzymskich miast.
Rzymski kanał kanalizacyjny w Kolonii. Fotografia ©Raimond Spekking / CC BY-SA 4.0 (za Wikimedia Commons)
W epoce nowożytnej po rozpoczęciu industrializacji oraz rozwoju dużych miejskich skupisk ludności, gromadzenie się odpadów w miastach spowodowało gwałtowne pogorszenie poziomu warunków sanitarnych oraz ogólnej jakości życia miejskiego. Ulice europejskich miast zostały dosłownie zatkane odpadami i ściekami fekaliów z powodu braku przepisów dotyczących konieczności usuwania odpadów. Pomysł na uregulowanie prawne zmuszające władze miejskie do stworzenia systemu wywożenia odpadów był dyskutowany w Anglii od początku XVIII wieku. Pierwszy system zorganizowanego systemu gospodarowania odpadami stałymi pojawiło się w Londynie pod koniec XVIII wieku. Wokół śmietnisk na wyznaczonych przez władze miejscach, powstał system zbierania odpadów i odzyskiwania wielu surowców do powtórnego przerobu. Jednym z głównych składników odpadów komunalnych był popiół węglowy, który miał wartość rynkową. Był stosowany jako domieszka do gliny przy wypalaniu cegieł oraz dachówek, a także jako nawóz dla rolników i sadowników. Podobny system na przełomie XVIII i XIV wieku zaczął funkcjonować także w innych miastach Europy oraz Stanów Zjednoczonych.
Rentowność osiągnięta na zbieraniu i odsprzedawaniu popiołu, zachęciła zbieraczy do skutecznego odzyskania w 100% pozostałych odpadów nadających się do sprzedaży lub dalszego przerobu. Na ulicach miast pojawili się ludzie oferujący rozmaite przedmioty pozyskane ze śmietnikowego odzysku. Jest to przykład pierwszej zorganizowanej, ogólnomiejskiej gospodarki odpadami stałymi. W tych czasach pojawiły się pierwsze techniczne środki ułatwiające gospodarkę odpadami. Były to wyspecjalizowane wozy konne, różnego rodzaju skrzynie do gromadzenia i segregowania zbieranych przedmiotów. Był to początek idei stosowania współczesnych nam różnego kontenerów komunalnych oraz specjalizowanych pojemników do selektywnej segregacji odpadów. Opisany powyżej system śmietnisk i recyklingu ich zawartości funkcjonował z powodzeniem do połowy lat pięćdziesiątych XIX wieku, wtedy to załamała się wartość rynkowa popiołu. Indywidualna eksploracja podmiejskich śmietnisk stała się nie opłacalna. Wbrew pozorom był to szczęśliwy moment, który pozwolił przejść bezkonfliktowo i względnie płynnie do zinstytucjonalizowanego, prowadzonego przez władze komunalne systemu gospodarowania odpadami stałymi. W połowie XIX wieku, pod wpływem coraz bardziej niszczycielskich epidemii cholery oraz debat na temat zdrowia publicznego, pojawiły się pierwsze skonsolidowane przepisy dotyczące kwestii gospodarki komunalnej. Duży wpływ na debatę i przyjęte w jej efekcie rozwiązania miał raport The Sanitary Condition of the Labouring Population in 1842 reformatora i społecznika Edwina Chadwicka [1800 – 1890].
Piec destrukcyjny produkcji firmy Manlove, Alliott & Co. Ltd. z 1894 roku. Muzeum Technologii w Cambridge. Fotografia Ashley Dace, CC BY-SA 2.0, Wikipedia
